Przeprowadzenie prądu elektrycznego w konkretnych miejscach umożliwiają przewody elektryczne. Mogą one mieć bardzo różną formę, występują w postaci drutu, linki albo szynoprzewodu. Niezależnie od tego, jaka jest forma przewodu elektrycznego, jego elementem zawsze jest żyła służąca do przewodzenia prądu wykonana z miedzi bądź aluminium. Wszystkie kable dostępne na rynku występują w różnych kolorach, a na ich izolacji zewnętrznej znajdują się rozmaite symbole. Jeśli nauczysz się je rozpoznawać, będziesz wiedzieć, do czego dany przewód jest przeznaczony i jak go podłączyć.
Wykonaniem instalacji elektrycznej zajmuje się oczywiście elektryk, ale znajomość podstawowych oznaczeń znajdujących się na kablach przyda się każdemu. Zarówno kable, jak i przewody elektryczne są umieszczane w osłonach, które pokrywa izolacja w różnych kolorach, dzięki czemu rozpoznanie danego kabla staje się o wiele łatwiejsze. W efekcie do wykonania instalacji wykorzystywane są odpowiednie kable. Oznaczenie przewodów elektrycznych przedstawia się następująco:
brązowy albo czarny oznacza przewód fazowy;
niebieski to przewód neutralny;
czerwony to przewód prądu stałego plus;
żółto-zielony to przewód ochronny PE;
czarny albo niebieski oznacza przewód prądu stałego minus
Kolory instalacji na ogół nie są zmieniane, gdyż wprowadzałoby to monterów i użytkowników w błąd.
Kolor niebieski stosuje się do oznaczenia przewodów neutralnych. Ten rodzaj przewodów połączony jest z neutralnym punktem transformatora, jest także uziemiony. Mimo że napięcie w przewodzie niebieskim zawsze wynosi 0 V, jest on niezbędnym elementem instalacji elektrycznej. Dotknięcie tego przewodu jest na ogół bezpieczne, musisz jednak zachować ostrożność, gdyż jeśli będzie on źle podłączony, także będzie przenosił prąd elektryczny.
Tymi kolorami oznaczany jest przewód ochronny (PE), nie jest on niezbędnym elementem instalacji elektrycznej, ale z uwagi na to, że zwiększa bezpieczeństwo zarówno instalatorów, jak i użytkowników powinien być stosowany. Przewód ochronny chroni przed porażeniem prądem, gdy zostanie na przykład uszkodzone gniazdko.
Są to kolory izolacji stosowane dla oznaczenia przewodu fazowego L. Zdarza się jednak, że w przypadku przewodów fazowych stosuje się inne kolory izolacji – może to być kolor szary, a w instalacji sprzed kilku czy kilkunastu lat zielony, żółty czy pomarańczowy. Nigdy jednak przewód fazowy L nie jest oznaczony kolorem niebieskim czy w żółto-zielone paski – takie oznaczenie przewodów elektrycznych jest zarezerwowane wyłącznie dla kabli neutralnych i ochronnych.
Oznaczenie kolorów elektrycznych jest wymogiem prawnym, na terenie Polski jest to regulowane normą PN-HD 308 S2:2007, która została wydana przez Polski Komitet Normalizacyjny. Oznaczenia kabli pełnią bardzo ważną rolę, to dzięki temu możesz bez trudu rozpoznać funkcję, jaką dany przewód pełni. W przypadku przewodów fazowych, które są połączone z cewką transformatora i przesyłają energię w sieci elektrycznej, decydują o bezpieczeństwie zarówno instalatorów, jak i użytkowników. Kolory przewodów fazowych mogą różnić się od siebie – zależy to od ilości żył znajdujących się w danym przewodzie.
Przewody składające się na instalację elektryczną pełnią ściśle określone funkcje, które opisywane są za pomocą odpowiednich kolorów. W domowych instalacjach elektrycznych wykorzystywane są przewody płaskie YDYp, które służą do zasilania lamp oraz okrągłe YDY zasilające gniazdka. W jednofazowych obwodach gniazdkowych oraz oświetleniowych stosowane są przewody, w których znajdują się trzy izolowane żyły
fazowe (L);
neutralne (N);
ochronne (PE).
Kable fazowe oznaczane są na ogół kolorem brązowym lub czarnym, kolor niebieski zarezerwowany dla przewodu ochronnego, zaś niebieski dla ochronnego. W przypadku instalacji trójfazowej stosowane są następujące oznaczenia:
faza pierwsza – kolor brązowy;
faza druga – kolor czarny;
faza trzecia – kolor szary
Opisane oznaczenie przewodów elektrycznych stosowane jest w krajach europejskich.
Zasady oznaczania przewodów elektrycznych na ternie krajów członkowskich Unii Europejskiej reguluje dokument HD 308 S2:2001, który została wydany przez Europejski Komitet Normalizacyjny. W Polsce kwestie te reguluje norma PN-HD 308 S2:2007, którą wydał Polski Komitet Normalizacyjny. Normę tę wykorzystuje się do oznaczania przewodów elektrycznych, które są stosowane nie tylko przy instalacjach elektrycznych, ale także przy układach rozdzielczych. Ma ona zastosowanie także przy zasilaniu stacjonarnych i mobilnych urządzeń elektrycznych.
Kable i przewody elektryczne posiadają również literowe symbole, dzięki nim dowiesz się z jakim typem przewodu masz do czynienia i do czego ona służy. Ponadto literowe oznaczenie przewodów elektrycznych dostarczy Ci informacji na temat materiału, z którego został on wykonany. Na przewodach elektrycznych stosuje się następujące oznaczenia literowe:
-K. Oznacza kabel elektroenergetyczny;
-KT. Jest to kabel telekomunikacyjny;
-KS. Oznacza kabel sygnalizacyjny;
-S. Tak oznacza się przewody do zasilania przenośnych urządzeń elektrycznych;
Na przewodach elektrycznych znajdziesz wiele innych oznaczeń, nie tylko te wymienione wcześniej. Możesz się spotkać także z takimi oznaczeniami literowymi, jak:
L dla przewodów fazowych;
N oznacza przewód neutralny;
PE -oznaczenie stosowane dla przewodów ochronnych.
Dodatkowo może na przewodzie być umieszczona mała litera „o”, która oznacza przewód okrągły albo litera „p”oznaczająca przewód płaski. Do identyfikacji przewodów i kabli elektrycznych stosuje się także oznaczenia oznaczające rodzaj materiału, z którego wykonana jest izolacja. Oznaczenia kolorystyczne określające konkretną cechę kabla umieszcza się zarówno na izolacji wewnętrznej, jak i zewnętrznej.
W instalacjach elektrycznych stosowane są różne rodzaje przewodów elektrycznych, mogą one być jedno- lub wielożyłowe. W zależności od przeznaczenia każda żyła ma odpowiednią kolorową izolację. Ponadto są one oznaczane literami i cyframi. Zarówno cyfrowe, jak i literowe oznaczenia odnoszą się do całego przewodu. Jeżeli przewód został wykonany ze stali zostanie on oznaczony literą F, z kolei na aluminiowym znajdować się będzie litera A. Jeżeli przewód służący do przesyłania energii elektrycznej ma postać wielodrutowej linki, zostanie na nim umieszczona litera L, a gdy ma formę drutu – litera D.
Przystępując do remontu instalacji elektrycznej pamiętaj, że w tych starszego typu stosowane były inne oznaczenia. Instalacje te nie posiadają przewodów neutralnych i ochronnych, a jedynie uziemiony przewód zerowy oraz przewód fazowy. Były one umieszczone razem, a ich kabel izolacyjny był koloru niebieskiego. W starych instalacjach możesz spotkać przewód ochronno-neutralny oznaczony literami PEN i kolorem żółto-zielonym.
W domowych instalacjach elektrycznych płynie prąd zmienny, w instalacjach tych stosowane są następujące rodzaje przewodów oznaczone odmiennymi kolorami:
przewód fazowy (oznaczony literą L) jest w kolorze czarnym, szarym bądź brązowym. W tym przypadku użyte koloru izolacji zależą od producenta;
przewód neutralny jest w kolorze niebieskim, dodatkowo znajduje się na nim litera N;
przewód ochronny oznaczany jest kolorem żółto-zielonym.
Wykorzystanie w instalacji elektrycznej kabli odpowiedniego koloru sprawia, że nie grozi Ci porażenie prądem.
Nie bez powodu dany przewód jest określonego koloru, dzięki temu wiesz, jak należy prawidłowo podłączyć lampę czy gniazdko. Barwa brązowa lub czarna stosowana jest do oznaczania kabli fazowych. Takie oznaczenie przewodów elektrycznych jest zgodne zarówno z normą, która obowiązuje w krajach europejskich, jak i w Polsce.
W większości domów i mieszkań do dostarczania energii elektrycznej wykorzystywana jest instalacja jednofazowa. Składa się ona z dwóch przewodów, z których jeden jest fazowy, a drugi neutralny. Przewód ten najczęściej jest w kolorze brązowym, ale może być także czerwony i biały – wiele zależy tutaj od producenta. Napięcie w instalacji jednofazowej wynosi 230 V.
Tego typu instalacja wykonywana jest w nowych budynkach, często można ją spotkać także w gospodarstwach rolnych, w których jednocześnie wykorzystuje się nie tylko energochłonne sprzęty domowe. Instalacja trójfazowa składa się z trzech obwodów fazowych i jednego neutralnego, napięcie w niej wynosi 230/400 V.
